جی پی اس (GPS) یا سیستم مکاننمای جهانی (Global Positioning Systems) یک ابزار جهتیابی و ردیابی است. این سیستم از 24 ماهواره مدارگرد تشکیل شده که در 6 مدار هر 12 ساعت به دور زمین میگردند. 5 ایستگاه زمینی وجود دارد که اطلاعات زمان، مکان و شناسه ماهواره را دریافت میکنند. در اینجا گیرندهای نیاز است که با استفاده از فرمولهای مهندسی، محل دقیق شخص یا شیء را روی زمین محاسبه کند. این گیرنده با ارتباط با ماهوارهها فاصله ما را با آنها محاسبه میکند و سپس موقعیت دقیق ما روی زمین به دست میآید. دستگاههای جیپیاس کاربردهای متنوعی در زمین، دریا و هوا دارند. جی پی اس هر جایی به جز مکانهایی که امکان وصول امواج ماهواره در آنها نباشد قابل استفاده است. در واقع هر کسی که میخواهد بداند کجاست و یا با چه سرعتی در حرکت است میتواند از جیپیاس استفاده کند. به همین دلیل میتوان جی پی اس را در صنایع گوناگون استفاده کرد. در ادامه این مقاله، کاربرد جی پی اس را در صنایع گوناگون بررسی میکنیم.
مزایای استفاده از جی پی اس
– رایگان بودن
– دقت بالا در موقعیتیابی
– قابل استفاده برای همه
– محاسبه دقیق زمان
– دسترسی به آن در هر شرایط آب و هوایی
– دسترسی به آن در طول شبانهروز

کاربرد جی پی اس (GPS) در صنعت حمل و نقل و باربری
سیستم جیپیاس در حوزه حمل و نقل نقش مهمی دارد. مدیران شرکتهای حمل و نقل و باربری میتوانند با نصب دستگاههای جی پی اس به وسایل باربری و اتوبوسها، به کنترل مسیرهای طیشده ناوگان حمل و نقل تحت مدیریت خود بپردازند و ورود و خروج از مسیرهای از قبل تعیینشده و سرعت لحظهای را بررسی کنند. با ردیاب GPS کارمندان شرکتهای باربری میتوانند آخرین وضعیت کالاهای حملشده را اطلاع دهند. دو مزیت اصلی نصب ردیاب بر خودروهای حمل و نقل کالا عبارتند از:
- کاربرد مناسب برای مدیران شرکتهای باربری به جهت ارزیابی رفتار رانندگان
- ایجاد آرامشخاطر مشتریان به دلیل آگاهی از موقعیت کالایشان
با نصب ردیاب بر خودروها در صنعت حمل و نقل میتوان از مزایای زیر بهرهمند شد: کنترل زمان سفر، بررسی زمان ورود و خروج، بررسی مسیرهای طیشده، بررسی صحت عملکرد راننده از نظر سرعت و مسیر، آگاهی از وضعیت کالا، کنترل و نظارت ناوگان حمل و نقل

کاربرد جی پی اس (GPS) در صنعت هوانوردی
سیستم جی پی اس از اهمیت بسیاری در صنعت هوانوردی برخوردار است. امروز سیستم جی پی اس انتخاب نخست هر خلبان برای هدایت و جهتیابی هواپیما در آسمان است. این سیستم در هواپیماها و سامانه هوانوردی به منظور تعیین موقعیت دقیق، محاسبه سرعت و جهتیابی کاربرد دارد. علاوه بر این، از ایستگاههای زمینی گیرنده امواج جی پی اس در کاربردهای دیگری مانند فرود و هدایت دقیق هواپیما استفاده میشود. هوانوردان از این سیستم برای افزایش امنیت و کارایی پرواز بهره می گیرند. در بسیاری از مواقع هواپیماهایی که در نقاط دور از دسترس مانند اقیانوسها پرواز میکنند با سامانه جی پی اس میتوانند فاصله مطمئنه از دیگر هواپیماها را حفظ و برای هواپیماهای دیگر این امکان را فراهم کنند تا در مسیرهای هوایی مطمئن پرواز و در زمان و سوخت صرفهجویی کنند. تکیه بر سیستم GPS به منظور مدیریت ترافیک هوایی به عنوان قابلیت مهمی در صنعت هوانوردی کاربرد دارد.

کاربرد جی پی اس (GPS) در صنعت کشاورزی
سیستم جی پی اس در صنعت کشاورزی باعث پیشرفت زمینهای کشاورزی میشود. با این سامانه میتوان ماشینآلات کشاورزی را ردیابی و از امکان پیشبینی آب و هوا برای جلوگیری از بذرپاشی و سمپاشی در شرایط بد آب و هوایی استفاده کرد. مهمترین کاربردهای جی پی اس در کشاورزی عبارتند از:
- ردیابی آنلاین ماشینآلات کشاورزی: با استفاده از ردیاب میتوان ماشینآلات کشاورزی چون تراکتور، کمپاین، بذرپاش، سمپاش و… را ردیابی کرد. با ردیابی ماشینآلات میتوان از موقعیت دقیق ماشین مطلع شد. این کار باعث جلوگیری از سرقت ماشینآلات میشود.
- نقشهبرداری از زمینهای کشاورزی: با استفاده از نقشهکشی که توسط جی پی اس صورت میگیرد میتوان محل آفتکشها را به سمپاشها اطلاع داد تا بتوان با استفاده از هواپیماهای بذرپاش و سمپاش زمین کشاورزی را برای تولید محصول بهتر به کار گرفت.
- پیشبینی آب و هوا: پیشبینی آب و هوا در کشاورزی اهمیت بسیاری دارد. اگر در شرایط جوی خوب آب و هوایی بذر بپاشیم محصول بهتری را برداشت خواهیم کرد. پس مطلع بودن از وضعیت آب و هوایی برای کشاورزان مهم است که این ویژگی از کاربردهای جیپیاس در کشاورزی است.

کاربرد جی پی اس (GPS) در صنعت توزیع و پخش
استفاده از جی پی اس (GPS) جهت نظارت بر عملکرد رانندگان و کارمندان بخش توزیع و پخش، تنها راه بهبود عملکرد شرکتهای پخش است. استفاده از سیستم ردیابی خودرو و کنترل نیروهای توزیع و پخش، باعث کاهش هزینهها و جلوگیری از اتلاف وقت و افزایش راندمان سازمان میشود. استفاده از جی پی اس در صنعت توزیع و پخش مزایایی به همراه دارد که عبارتند از:
- کاهش هزینه سوخت: با استفاده از سیستم جی پی اس در خودروهای حمل بار، موقعیت و سرعت اتومبیل به سیستم مرکزی ارسال میشود و مدیر سازمان میتواند از سرعت راننده مطلع شود. با کنترل و نظارت بر سرعت، مصرف سوخت کاهش پیدا میکند.
- گزارش مسیر ردیابی: مسیر ردیابی خودرو کاربرد دیگری است که جی پی اس به همراه دارد. با این امکان مدیران میتوانند رانندگان را به آدرس و مسیر مشتریان هدایت کنند.
- کنترل رفتاری راننده: مدیران با استفاده از ردیابی توسط جی پی اس این امکان را خواهند داشت تا بر مدتزمان توقف و زمان شروع و پایان کار رانندگان و… نظارت داشته باشند و رفتارهای پرخطر رانندگان را کنترل کنند.

کاربرد جی پی اس (GPS) در صنعت پزشکی
سیستم جی پی اس کاربردهای پزشکی هم دارد. جی پی اس به عنوان یک دستگاه اندازهگیری عینی برای پیگیری وضعیت بیماران و حرکات و بهبود آنها استفاده میشود. در این روش به بیمار بعد از عمل جراحی یک دستگاه جی پی اس وصل میشود و حرکات آنها را دنبال میکنند. آنگاه آن حرکات را تحلیل میکنند. علاوه بر این کاربرد، نابینایان با کمک ردیاب جی پی اس و تلفن همراه میتوانند در خیابانها تردد کنند. این دستگاه از طریق موبایل، مسیر رسیدن به مقصد را به نابینایان اعلام میکند. به این طریق که برنامه موقعیت شخص را اعلام میکند وبا یک بلندگو به فرد نابینا میگوید که کی و کجا باید به کدام جهت تغییر مسیر بدهد. البته فرد نابینا باید یک عصا هم همراه خود داشته باشد. او نمیتواند فقط از دستگاه استفاده کند. زیرا ناهمواریها و موانعی در پیادهروها وجود دارد که دستگاه نمیتواند آنها را شناسایی کند.
تهیه و تدوین گروه محتوای جی پی اس خودرو